Câu 2, trang 33, sgk Ngữ văn 12, tập 2
Vì sao người dân xóm ngụ cư lại ngạc nhiên khi thấy anh Tràng đi cùng một người đàn bà lạ về nhà? Sự ngạc nhiên của dân làng, của bà cụ Tứ, và của chính Tràng nữa cho thấy tác giả đã sáng tạo một tình huống truyện độc đáo như thế nào? Tình huống truyện đó có tác dụng gì đối với nội dung, ý nghĩa của tác phẩm?
Người dân xóm ngụ cư ngạc nhiên khi thấy anh Tràng đi cùng với một người đàn bà lạ về nhà, bởi:
- Cái đói tràn đến xóm ngụ cư, người sống" xanh xám như những bóng ma", người chết như ngả rạ"...Tràng là dân xóm ngụ cư ấy- một người nghèo túng, xấu xí, lại bỗng dưng dắt theo người đàn bà lạ về xóm.
- Giữa lúc đói kém, người như Tràng đến thân mình còn không lo nổi lại đèo bòng vợ với con.
Sự ngạc nhiên của dân làng, của bà cụ Tứ, và của chính Tràng, tác giả đã sáng tạo được một tình huống truyện độc đáo: Đây là một tình huống oái oăm không biết nên vui hay nên buồn, không biết nên mừng hay nên lo. Mọi người đều có chung tâm trạng ấy, nhất là bà cụ Tứ: “Lòng ngưởi mẹ nghèo khổ ấy còn hiểu ra biết bao nhiêu cơ sự. Bà mừng vì dù sao con mình cũng đã có vợ, một mặt lại tủi vì gặp phải đói khổ này người ta mới lấy đến con mình...”.
Tình huống éo le trên đã mở đầu cho sự phát triển của truyện và tác động đến diễn biến tâm trạng và hành động của các nhân vật trong tác phẩm. Tình huống truyện độc đáo còn làm rõ thân phận nhân vật cũng như giá trị hiện thực và nhân đạo của tác phẩm.