Câu 1, trang 19, sgk Ngữ Văn lớp 11
Phân tích bốn câu thơ đầu
1. Hai câu đề:
- “Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn”
+ Thời gian: “đêm khuya”
+ Không gian: “văng vẳng”, “trống canh dồn”→ vắng lặng, quạnh hiu
→ Không gian, thời gian gợi sự trôi chảy của đời người.
-Con người: “Trơ cái hồng nhan” >< “nước non”
+ “Trơ” - trơ trọi, lẻ bóng, cô đơn.
- bẽ bàng, tủi hổ.
- sự trơ lì, không còn cảm giác.
+ “Cái hồng nhan”: thân phận rẻ rúng, bị coi thường.
-> Đối lập+ đảo ngữ + ngắt nhịp 1/3/3: Sự nhỏ bé, bẽ bàng nhưng đầy thách thức của con người với vũ trụ.
-> Buồn tủi, xót xa trước thân phận của chính mình nhưng cũng đầy thách thức.
2. Hai câu thực:
“Chén rượu hương đưa say lại tỉnh,
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn”
- “say lại tỉnh”: sự lặp lại, càng say càng tỉnh, càng tỉnh càng sầu.
- Vầng trăng:
+ “Bóng xế”: đã tàn
+ “Khuyết chưa tròn”: chưa được tròn đầy.
-> Tả cảnh ngụ tình: Sự bẽ bàng, chua xót về thân phận muộn màng, dở dang của người phụ nữ tài hoa