Câu 2, trang 36, sgk Ngữ văn lớp 11
Phân tích nghĩa từ xuân trong câu thơ của mỗi tác giả ở sgk
Từ “xuân” trong ngôn ngữ chung đã được các tác giả dùng với nghĩa riêng:
- Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại. ( Hồ Xuân Hương, Tự tình, bài II)
Trong câu thơ của Hồ Xuân Hương, “xuân” chỉ mùa xuân, xuân đất trời đi rồi trở lại, nhưng tuổi trẻ, sắc đẹp của người phụ nữ thì một đi không trở lại, vì vậy đấy là nét tâm lí đau đớn, nuối tiếc của Hồ Xuân Hương.
- Cành xuân đã bẻ cho người chuyên tay( Nguyễn Du, Truyện Kiều)
Trong câu thơ của Nguyễn Du, “xuân” trong từ “cành xuân” để chỉ vẻ đẹp của người con gái trẻ tuổi.
- Chén quỳnh tương ăm ắp bầu xuân( Nguyễn Khuyến, Khóc Dương Khuê)
Trong câu thơ của Nguyễn Khuyến, “xuân” trong “bầu xuân” chỉ chất men say nồng của rượu ngon, đồng thời cũng có nghĩa chỉ sức sống dạt dào của cuộc sống, tình cảm thắm thiết của bạn bè.
Mùa xuân là Tết trồng cây,
Làm cho đất nước càng ngày càng xuân.( Hồ Chí Minh)
Trong câu thơ của Hồ Chí Minh, “xuân” (1) chỉ mùa xuân, xuân (2) nghĩa chuyển chỉ sức sống mới, tươi đẹp.